Hormon Nedir?
Hormonlar vücudun kimyasal habercileridir. Hayati bilgileri kan yoluyla hücrelere taşırlar. Tipik olarak, hormonlar reseptörler aracılığıyla yalnızca belirli hücreleri veya hedef hücreleri etkiler. Endokrin bezleri tarafından üretilirler ve kan dolaşımı yoluyla çeşitli doku ve organlara giderler. Her hormonun, vücudun belirli bölgelerine önemli bir mesaj taşıyan kendi özel amacı vardır. Örneğin epifiz bezi melatonin hormonunu üretir ve salgılar. Bu, reseptörlerin bu hormonları tespit edeceği beynin etrafındaki kan dolaşımı ve beyin omurilik sıvısında dolaşır. Yüksek melatonin seviyeleri vücuda dinlenme zamanının geldiğini bildirir.
Vücudun hormonları, neredeyse her büyük sistemi kontrol etmek ve dengelemekten esasen sorumludur. Hormonlar büyümenizi ve gelişmenizi etkiler, ruh halinizi kontrol eder, stresle nasıl başa çıkacağınızı belirler ve vücudun yiyecekleri nasıl parçaladığını etkiler. Hormon testi, hormon seviyelerinizin sağlığınızı olumsuz yönde etkileyip etkilemediğini belirlemenin en iyi yoludur.
Hormon Türleri Nelerdir?
Endokrin bezleri vücudun her yerinde bulunur. Bu bezler şunları içerir:
Hipotalamus: Susuzluğu, açlığı, uykuyu, cinsel dürtüyü, ruh halini, vücut ısısını ve diğer hormonların salınımını kontrol eder.
Paratiroid: Kalsiyumu kontrol eder.
Timüs: Adaptif bağışıklık sistemini kontrol eder.
Pankreas: Kan şekerini kontrol eder.
Tiroid: Kalp atış hızını ve yakılan kaloriyi kontrol eder.
Adrenal: Stresi ve cinsel dürtüyü kontrol eder.
Hipofiz: Büyümeyi kontrol eder.
Pineal: Uykuyu kontrol eder.
Kadınlarda yumurtalıklar: Kadın seks hormonlarını kontrol eder.
Testisler, erkeklerde: Erkek seks hormonlarını kontrol eder.
Vücutta birkaç farklı hormon türü vardır. Hormonal dengesizliğiniz olduğunda, bu bezlerden birinde sorun olabilir. Dengesiz olan belirli hormon, sonuç olarak deneyimlediğiniz belirti ve semptomları belirleyecektir. Vücutta bulunan başlıca hormonlardan bazıları şunlardır:
Östrojen: Hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel dürtüyü kontrol eder ve kadınlarda adet döngüsünü düzenler.
Progesteron: Hamilelik boyunca vücudun değişikliklerini etkiler.
Testosteron: Hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel dürtüyü kontrol eder.
Kortizol: Stresi kontrol eder.
Melatonin: Vücudun sirkadiyen ritmini ve uyku döngülerini kontrol eder.
Serotonin: Uyku döngülerini, iştahı ve ruh halini kontrol eder.
Büyüme hormonu: Hücrelerin üremesini ve sonraki büyümelerini kontrol eder.
Leptin: Doyduğunuzu bildirerek iştahı kontrol eder.
Ghrelin: İştahı kontrol eder, acıktığınızda sinyal verir.
İnsülin: Kan dolaşımındaki şekere tepki verir.
Hormonlarınız dengeliyse, başarılı olursunuz. Bununla birlikte, bir dengesizlik, görmezden gelmeyi göze alamayacağınız bir şeydir.
Hormon testine nasıl hazırlanmalıyım?
Hormon testi için aç yada tok gelmenize gerek yoktur. Özel bir hazırlık gerektirmez.
Hormon testi nasıl yapılır?
Kolunuzdaki damardan alınan kan örneğinde yapılan laboratuvar testidir.
Hormon testi riskleri nelerdir?
Kan örneği alındığında, bölgede küçük bir morluk oluşabilir.
Hormonal Dengesizliğin Yaygın Belirtileri?
Hormonal dengesizlikler birçok farklı semptoma neden olabilir. Dikkat edilmesi gereken bazı yaygın sorunlar şunlardır:
Tükenmişlik, açıklanamayan kilo alımı veya kilo kaybı, bağırsak hareketlerinin sıklığında değişiklik, sıcağa ve soğuğa karşı hassasiyet, artan veya azalan kalp atış hızı, kas zayıflığı, hassasiyet, sertlik veya ağrı, eklemlerde ağrı, sertlik ve şişlik, kuru cilt veya deri döküntüleri
Seyrekleşen saç, depresyon, kaygı veya sinirlilik, konsantrasyon zorluğu, açıklanamayan terleme, iştah veya susuzluktaki değişiklikler, kalp atış hızındaki değişiklikler, baş ağrısı, şişmiş yüz.
Hormonal dengesizliğin birçok belirtisi yanıltıcı olabilir. Örneğin, hem kilo alımı hem de kilo kaybı hormonal bir dengesizliğin belirtisi olabilir.
Doğurganlık hormonu testi türleri
Menstrüel siklus sırasında önemli miktarda hormon aktivitesi meydana gelir, bu nedenle aşağıda listelenenler gibi hormon testleri, siklus sırasında belirli bir zamanda yapılmalıdır.
Doğum kontrol hapları da dahil olmak üzere ilaçlar hormon testi sonuçlarını etkileyebilir. Kadınlar ve erkekler doktorlarına ilaçlarını önceden söylemeli ve doğurganlık hormonu testi yapılmadan önce bazı ilaçları kesmeleri gerekebilir.
Folikül uyarıcı hormon
Birkaç hormonun etkileşiminden etkilenen FSH, kadınlarda yumurta üretimini ve adet döngüsünü kontrol etmeye yardımcı olur. Adet döngüsünün 3. gününde kan testiyle yapılan FSH testi, bir kadının yumurtalık fonksiyonunu ve yumurtalarının kalitesini değerlendirecektir.
Bir kadın yaşlandıkça, beyin ve hipofiz bezi yumurtalığı uyarmak için FSH düzeylerini artırır. Genel olarak, adet döngüsünün 3. gününde kanlarında yüksek FSH seviyeleri olan kadınların, aynı yaştaki diğer kadınlara kıyasla canlı doğum şansları daha düşüktür.
Estradiol
Estradiol, bir kadının üreme yıllarında en önemli hormondur ve üreme gelişimi ve işlevini sürdürmek için gereklidir. Dişilerde estradiol, üreme organları için ana büyüme hormonudur ve vajinanın, endometriumun, fallop tüplerinin, servikal bezlerin ve rahmin kas tabakasının uygun şekilde gelişmesini sağlar. Ayrıca yumurtlamaya yol açan ve yumurtaları kadının yumurtalıklarında tutan bir dizi olayı tetikler.
Estradiol, yumurtalık fonksiyonunu ve yumurta kalitesini belirlemek için bir kadının adet döngüsünün 3 ila 5. günlerinde test edilir. Anormal estradiol düzeyleri genellikle azalmış ovulasyon ve düşük IVF başarısı ile ilişkili olsa da, bu testlerin sonuçları kısırlığın mutlak göstergeleri değildir. Ek olarak, yüksek estradiol seviyeleri FSH’yi baskılayarak yanlış değerlere işaret edebilir.
Lüteinleştirici hormon
Hipofiz bezi tarafından üretilen LH, yumurtalıklardan yumurtaların salınmasını uyarır ve rahmin döllenmiş yumurtayı almasını sağlayacak olan progesteron hormonunun üretimini başlatır. LH, yumurtlamadan önce idrarda ortaya çıkar ve kadınların yumurtlamanın ne zaman olacağını tahmin etmelerine yardımcı olabilir.
Doktor, bir kadının yumurtlayıp yumurtlamadığını belirlemeye yardımcı olmak için bir kan testinden LH düzeylerini de değerlendirebilir. LH testi, kadın hormonlarında polikistik over sendromunu (PKOS) gösterebilen bir dengesizliği ortaya çıkarabilir . Bir erkek için LH testi, testis işlevinde veya belirli genetik anormalliklerde sorun olup olmadığını belirleyebilir.
İdrarda LH’yi ölçmek için testler mevcuttur.
Progesteron
Bir kadının yumurtalıkları yumurtlamadan hemen sonra progesteron hormonu üretir, bu nedenle varlığının ölçülmesi yumurtlamanın gerçekleştiğini gösterebilir. Adet döngüsünün başlamasından yaklaşık 12 ila 16 gün sonra, progesteron rahmi döllenmiş bir yumurta için hazırlar.
Progesteron, tipik olarak yumurtlamadan yaklaşık bir hafta sonra zirve yapan hormon seviyesini saptamak için kan testleri yoluyla ölçülür. Bir progesteron temeli oluşturulduktan sonra, doktor adet döngüsünün 20. günü civarında tekrar test yapacaktır. Buna orta luteal serum progesteron testi denir.
Diğer hormon testleri
Anti-Müllerian Hormon
Anti-Müllerian hormon (AMH), bir kadının yumurtalık foliküllerinde (yumurtanın olgunlaştığı yumurtalık kısmı) üretilir ve yumurtalık fonksiyonunun bir göstergesi olabilir.
Daha yüksek AMH seviyelerine sahip kadınlar, genellikle yumurtalık stimülasyonuna daha iyi yanıt verir ve düşük AMH seviyelerine sahip kadınlara göre daha geri alınabilir yumurta üretme eğilimindedir. Testler adet döngüsünün herhangi bir aşamasında yapılabilir.
Tiroid uyarıcı hormon (TSH)
Doğurganlık için normal tiroid fonksiyonu gereklidir. TSH’nin otoimmün bir işlevi olduğu için, sağlıklı seviyeler döllenme, implantasyon ve fetal gelişim için önemlidir. TSH ayrıca düzenli adet döngüleri üzerinde de bir etkiye sahiptir.
Ailesinde tiroid hastalığı (hipotiroidizm veya hipertiroidizm), düzensiz adet döngüleri veya tekrarlayan düşükleri olan kadınlar tiroid analizi düşünmelidir.
İnhibin B
İnhibin B, FSH üretimini engellemek için üretilen bir hormondur. İnhibin B, doğrudan kadının yumurtalarının olgunlaştığı yumurtalık foliküllerinden üretildiğinden, bir kadının kan akışındaki hormon seviyeleri, yumurtalıklarındaki yumurta sayısıyla ilişkilidir. Sonuç olarak, bir kadın yaşlandıkça inhibin B seviyeleri düşer ve yumurtalık rezervi için bir test olabilir. Test adet döngüsünün 3. gününde yapılır.
Androjenler
Tipik olarak erkek hormonları olarak düşünülse de, androjenlerin kadın doğurganlığı üzerinde bir etkisi olabilir. Kadınlarda, hemen hemen tüm androjenler, endometriyumun (uterus astarı) kalınlaşmasına, adet döngüsünün düzenlenmesine ve cinsel dürtünün kontrol edilmesine yardımcı olan östrojene dönüştürülür. Kadınlarda aşırı androjen üretimi anovulasyona (yumurtlama başarısızlığına) yol açabilir. Ayrıca, bir kadının kadınlarda kısırlığın yaygın bir nedeni olan PKOS’a sahip olduğunu da gösterebilir.
Androjen seviyeleri adet döngüsü sırasında sabit kalır ve herhangi bir zamanda kontrol edilebilir.