lipaz testi nedir

Lipaz Testi

Lipaz nedir?

Lipaz, midenizin yakınında bulunan bir organ olan pankreasınız tarafından yapılan bir protein türüdür. Karnınız ve omurganız arasında uzun, düz bir bez olan pankreas tarafından salınır.

Lipaz, vücudunuzun yağları sindirmesine yardımcı olur. Kanınızda az miktarda lipaz olması normaldir. Ancak yüksek düzeyde lipaz, pankreatit , pankreas iltihabı veya başka bir tür pankreas hastalığınız olduğu anlamına gelebilir. Amilaz  karbonhidratların sindirilmesine yardımcı olan bir enzimdir. Pankreasta ve tükürük yapan bezlerde yapılır. Pankreas hastalandığında veya iltihaplandığında, amilaz kana salınır.

Kanınızdaki bu enzimin seviyesini ölçmek için bir test yapılabilir. Lipaz, yağları (lipidleri) daha küçük moleküllere parçalayan bir enzimdir. Bağırsakta, lipaz enzimleri sindirim, taşıma ve diyetteki katı ve sıvı yağların kullanımı için çok önemlidir.

Lipaz Türleri

Çok çeşitli lipazlar olmasına rağmen en önemlisi pankreas lipazıdır.

İnsülin üreten aynı bez olan pankreas tarafından üretilen ve salınan bağırsaktaki ana lipaz kaynağıdır. Yemekten sonra pankreasınız, sindirim sisteminize pankreatik lipaz salgılar ve burada yağlardan trigliseritleri daha kolay emilebilen daha küçük moleküllere (monogliseritler ve yağ asitleri) ayırır.

Pankreasın dışında karaciğerde (hepatik lipaz), kan damarı astarında ( endotelyal lipaz) ve kaslar, kalp, beyin ve yağ dokuları ( lipoprotein lipaz ) gibi diğer dokularda da lipazlar üretilir.

Pankreasınız iltihaplandığında veya yaralandığında normalden daha fazla lipaz salgılar. Doktorunuz pankreasınızın nasıl çalıştığını öğrenmek için kanınızdaki bu proteinin seviyesini öğrenmek isteyebilir.

Lipaz Testi

Lipaz testi, kanınızdaki lipaz seviyelerini ölçer. Pankreas iltihaplandığında veya  yaralandığında, normalden daha fazla lipaz salgılar, bu da kana ulaşır ve birikir. 

İlginizi Çekebilir  AFP Alfa Fetoprotein Testi

Doktorlar pankreas iltihabından (pankreatit) şüphelenirlerse lipaz testi isteyebilirler. Pankreas iltihabı belirtileri aşağıdakileri içerir.

Orta ila şiddetli karın ağrısı / sırt ağrısı, mide bulantısı, kusma, iştah kaybı, yağlı dışkı.

Bu belirtilere sahipseniz pankreasınız iltihaplanmış veya yaralanmış olabilir ve en kısa zamanda bir doktora görünmelisiniz.

Aşağıdaki durumlarda pankreatit riski altında olabilirsiniz:

Yüksek trigliserit kan seviyelerine sahip olmak, çok fazla alkol alımı, safra kesesi taşları (pankreas suyunun bağırsaklara akışını engelleyebilen) teşhisi konmuşsa, ailede pankreatit öyküsü varsa , Tip 2 diyabetiniz varsa, aşırı kilolu/obez – bu pankreas iltihabının şiddetini artırır.

Lipaz Testine Nasıl hazırlanır?

Lipaz testi yaptırmadan önce 8 ila 12 saat su dışında hiçbir şey yemeyin veya içmeyin.

Lipaz  testi neden yapılır ?

Pankreas hastalığı belirtileriniz varsa lipaz testine ihtiyacınız olabilir. Bunlar şunları içerir:

Mide bulantısı ve kusma, ishal, şiddetli sırt ağrısı, şiddetli karın ağrısı, ateş, iştah kaybı

Lipaz testi nasıl yapılır ?

Lipaz testi genellikle kan testi şeklindedir. Bir kan testi sırasında, bir sağlık uzmanı küçük bir iğne kullanarak kolunuzdaki bir damardan kan örneği alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya şişeye az miktarda kan alınır. İğne içeri girdiğinde veya dışarı çıktığında biraz acı hissedebilirsiniz. Bu genellikle beş dakikadan az sürer.

Lipaz testi sonuçları 

Kan lipaz testi için normal aralık, laboratuvarlar arasında biraz farklılık gösterir. Genellikle 12 ile 70 U/L (litre başına birim) arasındadır.

Yüksek Lipaz Düzeyleri

Genel olarak, lipaz en sık pankreas iltihabı (pankreatit) nedeniyle yükselir. Ancak pankreasta inflamasyona neden olan diğer altta yatan koşullar (safra taşları veya bağırsak sorunları gibi) veya böbrek hastalığı gibi pankreas sağlığı ile ilgili olmayan sorunlar nedeniyle de artabilir.

Aşağıda verilen nedenler genellikle yüksek lipaz seviyeleri ile ilişkilidir.

İlginizi Çekebilir  Estradiol testi

Pankreatit , ince veya kalın bağırsak tamamen tıkandığında meydana gelen bağırsak tıkanıklığı,  safra taşları ve safra kesesi iltihabı (kolesistit), mide ve ince bağırsak iltihabı (gastroenterit), karın zarı iltihabı (peritonit), mide ve oniki parmak bağırsağı ülserleri, crohn hastalığı, çölyak hastalığı, alkolizm, karaciğer hastalığı, kistik fibroz, diyabet ve diyabetik ketoasidoz (yağların çok hızlı parçalanması, kanda asidik ketonların oluşması ).

Böbrek yetmezliği – hasarlı böbrekler lipazı ortadan kaldıramaz ve kanda birikir.

Kritik hastalıklar ve organ hasarı/travma, karaciğer ve bağırsak kanserleri,

Lipaz ayrıca bazı nadir hastalıklarda da artabilir.

Sarkoidoz, vücuttaki birçok organı etkileyen inflamatuar bir durum 

Gullo sendromu, biraz yüksek pankreas enzimleri olan ve altta yatan sağlık sorunları olmayan nadir bir kalıtsal durum

Lipazın kandaki antikorlara anormal şekilde bağlandığı (genellikle IgG) nadir görülen bir enzim bozukluğu olan makrolipazemi 

Bazı ilaçlar lipaz kan seviyelerini artırabilir :

Kodein ve morfin gibi opioidler, diyabet ilaçları sitagliptin ve saksagliptin, neostigmin , myastenia gravis, Ogilvie sendromu ve idrar retansiyonunu tedavi etmek için kullanılan bir ilaç.

Yüksek lipaz seviyeleri, birçok ciddi ve yaşamı tehdit eden durumla bağlantılıdır. Seviyeleriniz yüksekse, mümkün olan en kısa sürede bir doktora görünün. Doktorunuz altta yatan nedeni keşfetmek için takip testleri yapacak ve uygun tedaviyi reçete edecektir.

Düşük Lipaz Düzeyleri

Düşük lipaz seviyeleri, pankreasınızın iyi çalışmadığı ve sindirim enzimleri üretmekte zorlandığı anlamına gelebilir.

Lipazı artırabilen bazı durumlar bazen azaltabilir de.

Aşağıdaki nedenler genellikle düşük lipaz seviyeleri ile ilişkilidir. Doğru bir teşhis almak için doktorunuzla veya başka bir sağlık uzmanıyla birlikte çalışın. Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi, semptomlarınızı ve diğer test sonuçlarını dikkate alarak lipaz seviyenizi yorumlayacaktır.

Düşük seviyeler şu durumlarda bulunabilir:

İlginizi Çekebilir  Sinüs Röntgeni

Diyabet, hem tip 1 hem de tip 2, kistik fibroz, kronik pankreatit, pankreas kanseri, kanser radyoterapisi ve/veya kemoterapi 

Lipaz seviyesini azaltma

Yüksek lipazı düşürmek için, lipaz artışını tetikleyen altta yatan sorunu çözmek için doktorunuzla birlikte çalışmanız gerekir. Bu en sık pankreas iltihabıdır. İltihaplı pankreas, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur – doktorunuz sorunu teşhis edecek ve uygun tedaviyi reçete edecektir.

Bunun dışında lipazınız yüksek olduğunda şunları yapmalısınız:

Alkolden kaçının, pankreası tahriş eder ve büyük miktarlarda  zarar verir.Susuz kalmayın, pankreasın iyileşmesine yardımcı olan , doktorunuzun belirttiği diyet değişiklikleri yapın.

Doğal Lipaz İnhibitörleri

Pek çok bitki ve bunların bileşikleri, pankreas lipazını bloke etme ve kilo kaybını artırma yetenekleri açısından araştırılmaktadır. Gıdalar ve bitkisel alternatifler, idareli kullanıldığında genellikle güvenlidir ve lipaz seviyelerini hafifçe düşürmeye yardımcı olabilir. Bunlar aşağıdakileri içerir:

Yeşil çay, ginseng, elmalar,  karabiber , tarçın , karanfil, sarımsak , zencefil , kekik , kırmızı biber, biberiye ve zerdeçal

Bu yiyeceklerin, şifalı otların ve baharatların çoğu aynı zamanda iltihabı azaltmaya ve genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilecek mükemmel antioksidanlardır.

 

Yorum ekleyebilirsiniz