Apolipoprotein A1 nedir ?
Apolipoprotein A1, ters kolesterol taşınmasında yer alan yüksek yoğunluklu lipoproteinlerin (HDL) ana protein bileşenidir. Apo A1 genellikle kardiyovasküler hastalıkların tahmini için bir biyobelirteç olarak kullanılır ve Apo B-100/ApoA1 oranı riskin daha iyi bir göstergesidir.
Lipidler, serumda lipoproteinler olarak bilinen miseller şeklinde taşınır. Lipoproteinler, dış yapı olarak protein, kolesterol ve fosfolipidlerden ve iç yapı olarak kolesterol ve trigliserit esterlerinden oluşan karmaşık makromoleküllerdir. Lipoproteinler artan yoğunluklarına göre sınıflandırılır: şilomikronlar, çok düşük yoğunluklu lipoproteinler (VLDL), düşük yoğunluklu lipoproteinler (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL).
Apolipoprotein A1 (Apo A1), çoğunlukla HDL’de bulunan proteindir. Apolipoprotein testinin, koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde HDL ve LDL-kolesterol testinden daha iyi bir gösterge olduğu ve aterosklerozlu bir hastanın tanımlanmasında daha iyi ayırt edilmesini sağladığı kabul edilmektedir.
Apoprotein A1 Neden Test Edilir?
Özellikle yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL-C) seviyeniz düşükse, yeterli düzeyde apo A1 e sahip olup olmadığınızı belirlemek ve kardiyovasküler hastalık (CVD) geliştirme riskinizi belirlemeye yardımcı olmak için.
Apoprotein A1 ne zaman test edilir?
Düşük bir HDL-C, yüksek kolesterol ve trigliserid (hiperlipidemi) ve/veya aile öyküsü varsa; sağlık uzmanınız kalp hastalığı geliştirme riskinizi değerlendirmeye çalışırken; lipid tedavisinin ve/veya yaşam tarzı değişikliklerinin etkinliğini izlerken.
Apoprotein A1 testi nasıl yapılır?
Kolunuzdaki bir damardan alınan kan örneğidir.
Test hazırlığına gerek yoktur; ancak bu test tam bir lipid profili ile aynı zamanda yapılabileceğinden en az 12 saat aç kalmak gerekebilir.
Apoprotein A1 neden test ediliyor?
Apolipoprotein A1 (apo A1), lipidlerin taşınması ve metabolizmasında özel rollere sahip olan ve yüksek yoğunluklu lipoproteinin (HDL, “iyi kolesterol”) ana protein bileşeni olan bir proteindir. Bu test kandaki apo A1 miktarını ölçer.
Lipidler tek başına kanda çözünemezler; su üzerinde yüzen yağ gibidirler. Apolipoproteinler, lipitleri kan dolaşımı boyunca taşıyabilen lipoprotein partikülleri yapmak için lipidlerle birleşen proteinlerdir. Apolipoproteinler, lipoproteinlere yapısal bütünlük sağlar ve merkezlerindeki su itici (hidrofobik) lipidleri korur.
Lipoproteinlerin çoğu kolesterol veya trigliserid bakımından zengindir (iki ana lipid) ve hücreler tarafından alınmak üzere vücutta taşırlar. Ancak HDL, boş bir taksi gibidir. Dokulara gider ve fazla kolesterolü alır, sonra karaciğere geri taşır. Karaciğerde, kolesterol ya ileride kullanılmak üzere geri dönüştürülür ya da safra ile atılır. HDL’nin ters taşınması, hücrelerin aşırı kolesterolden kurtulmasının tek yoludur. Bu ters taşıma, atardamarların korunmasına yardımcı olur ve yeterli HDL varsa, kardiyovasküler hastalığa (KVH) yol açabilen aterosklerozdan kaynaklanan yağ plaklarının oluşumunu bile tersine çevirebilir.
Apolipoprotein A taksi şoförüdür. Dokulardan HDL’ye kolesterol yükleyen enzimleri aktive eder ve taşıma sonunda HDL’nin karaciğerdeki reseptörler tarafından tanınmasını ve bağlanmasını sağlar. Apolipoprotein A’nın iki formu vardır: apo AI ve apo A-II. Apo AI, apo A-II’den daha büyük oranda bulunur (yaklaşık 3 ila 1). Apo AI konsantrasyonu doğrudan ölçülebilir ve HDL seviyeleri ile yükselme ve düşme eğilimi gösterir. Apo AI’deki eksiklikler, artan KVH geliştirme riski ile ilişkilidir. Apo AI seviyeleri, özellikle HDL seviyeleri düşük olduğunda, KVH riskinin değerlendirilmesine yardımcı olacak daha fazla bilgi sağlar.
Apoprotein A1 testi sonucu ne anlama geliyor?
Düşük apo AI seviyeleri, genellikle düşük HDL seviyeleri ve vücuttan fazla kolesterolün bozulmuş klirensi ile ilişkilidir. Yüksek apo B konsantrasyonları ile birlikte düşük apo AI seviyeleri, artan kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkilidir. Yüksek apo AI seviyeleri koruyucu olarak kabul edilir ve HDL seviyelerinden bağımsız olabilir.
Apo AI’de eksikliklere (ve dolayısıyla düşük HDL seviyelerine) yol açan bazı genetik bozukluklar vardır. Bu bozuklukları olan kişiler, yüksek seviyelerde düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL – “kötü” kolesterol) dahil olmak üzere anormal lipid seviyelerine sahip olma eğilimindedir. Sıklıkla, hızlandırılmış ateroskleroz oranlarına sahiptirler. Bu genetik bozukluklar, düşük apo AI’nın birincil nedenleridir.
Apo AI seviyelerindeki değişiklikler diğer faktörlerle de ilişkilendirilebilir. Apo AI’daki azalmaya veya artışa katkıda bulunan koşullardan bazıları aşağıda listelenmiştir.
Apo AI aşağıdakilerle azalabilir:
Kronik böbrek hastalığı, androjenler, beta blokerler, diüretikler ve progestinler (sentetik progesteron) gibi ilaçların kullanımı, sigara içmek, kontrolsüz diyabet, obezite.
Apo A1 şunlarla artabilir:
Karbamazepin, östrojenler, etanol, lovastatin, niasin, oral kontraseptifler, fenobarbital, pravastatin ve simvastatin gibi ilaçların kullanımı, fiziksel egzersiz, gebelik, ağırlık azaltma, statin kullanımı