C-Peptid testi nedir?
C-Peptid testi, bağışıklık sistemi pankreastaki hücrelere saldırıp onları yok ettiğinde tip 1 diyabetiniz olup olmadığını veya vücudunuz insülini gerektiği gibi kullanmadığında tip 2 diyabetiniz olup olmadığını test etmek için doktorunuzun kullandığı bir araçtır. Vücudunuzun, şekeri (veya “glukozu”) kanınızdan hücrelerinize taşıyan insülini ne kadar iyi yaptığını gösterir.
C-Peptid testi neden yaptırmalıyım?
Bu test diyabet teşhisi için kullanılmaz, diyabet tedavisinde takip için kullanılır.
Vücudunuzun yaptığı insülin ile aldığınız insülin arasındaki farkı söyleyebilir, çünkü sadece pankreasınızın yaptığı insülin c peptid ile ilişkilidir.
C-Peptid testini şu durumlarda yaptırabilirsiniz:
Tip 1 veya tip 2 diyabetiniz olup olmadığınızı öğrenmek için, tip 1 olduğunuzda ve doktorunuzun pankreasınızın hala ne kadar insülin ürettiğini bilmesi gerektiğinde
tip 2 diyabetli bir hastada insülin başlama zamanının gelip gelmediğini öğrenmek için, kan şekerinizin neden düşük olduğunu (hipoglisemi) öğrenmek için, insülinoma adı verilen insülin salgılayan pankreas tümörünü teşhis etmek için, pankreasınız alındıysa doktorunuz sizde bu testi isteyebilir.
C-Peptid testine nasıl hazırlanmalıyım?
Testten 8 ila 10 saat önce yemek yemeyi bırakmanız gerekebilir. Bazen, yemek yedikten sonra yapılır.
Doktorunuza kullandığınız ilaçlar hakkında bilgi verin.
C-Peptid testi nasıl yapılır?
C-Peptid testi genellikle kolunuzdaki damardan alınan kan örneği testidir.
Kan alımı çok düşük riskli bir işlemdir. Kan örneğinin alındığı yerde hafif morarma olabilir.
C-Peptid test neyi ölçer?
C-Peptid, pankreas tarafından insülin oluşumunun aktif olmayan bir yan ürünü olarak kana salınan kısa bir amino asit zinciri olan bir maddedir. Bu test, kan veya bazen idrar numunesindeki C-Peptid miktarını ölçer.
Biyolojik olarak aktif olmayan bir molekül olan proinsülin, pankreasta beta hücreleri adı verilen özelleşmiş hücrelerde parçalanır. Glukozun vücut hücrelerine taşınması için hayati önem taşıyan ve günlük olarak gerekli olan bir C-Peptid molekülü ve bir insülin molekülü oluşturur.
Artan glukoz seviyelerine yanıt olarak beta hücrelerinden kana insülin salındığında, eşit miktarda C-Peptid de salınır. C-peptid, insülin ile aynı oranda üretildiğinden, insülin üretiminin bir belirteci olarak kullanışlıdır.
C-Peptid testi, özellikle vücut tarafından yapılan insülin üretimini (endojen) değerlendirmeye yardımcı olmak ve C-peptidi üretmeyen diyabetik ilaç olarak alınan (ekzojen) insülinden ayırt etmeye yardımcı olmak için kullanılabilir. Bu test, bir insülin testi veya bir glukoz testi ile birlikte yapılabilir.
C-Peptid testini ne zaman yaptırmalıyım?
Belgelenmiş akut veya tekrarlayan hipoglisemi olduğunda ve/veya insülin fazlalığından şüphelenildiğinde C-Peptid seviyeleri istenebilir. Bu testler vücudun insülinini dış insülin kaynaklarından ayırmaya yardımcı olur. Hipoglisemi belirtileri şunları içerir:
Terlemek, çarpıntı, açlık, bilinç bulanıklığı, konfüzyon, bulanık görüş, bayılma, şiddetli vakalarda, nöbetler ve bilinç kaybı
Bununla birlikte, bu semptomların çoğu başka koşullarla da ortaya çıkabilir.
Size insülinoma teşhisi konduğunda tedavinin etkinliğini izlemek ve tümör nüksetmesini saptamak için periyodik olarak bir C-Peptid testi istenebilir.
C-Peptid seviyeleri, sağlık uzmanı diyabetli bir kişinin hala insülin enjeksiyonlarına ihtiyacı olup olmadığını veya farklı bir ilaç türüne geçip geçmeyeceğini değerlendirmek istediğinde istenebilir.
Bu daha yaygın olarak tip 1 diyabet yönetiminin bir parçasıdır, ancak tip 2 diyabetli hastaların ne zaman mutlak bir insülin gereksinimi geliştirdiğini bilmek açısından yararlı olabilir. Bir sağlık kuruluşu diyabetinizin yanlış sınıflandırıldığından şüpheleniyorsa, test istenebilir.
Nadiren, pankreasınız çıkarıldığında veya pankreas adacık hücresi nakli yaptırdığınızda zaman içinde C-Peptid seviyeleri izlenebilir.